Có những buổi chiều, tôi ngồi nhìn màn hình máy tính, thấy cái thế giới này xoay vần nhanh quá. Công nghệ cứ ùa đến, mạnh mẽ và khó lường. Nhất là cái chữ AI, Trí Tuệ Nhân Tạo, nó cứ ám ảnh tôi mãi. Liệu mọi thứ có đổi thay đến mức mình không kịp hiểu? Thế mà, trong một buổi podcast nọ, ông Sundar Pichai, sếp lớn của Google, lại trò chuyện về AI một cách rất gần gũi, như kể một câu chuyện về tương lai của chính chúng ta vậy.

Ông ấy bảo, AI không chỉ là một “công nghệ” đâu, mà là một cuộc cách mạng. Sâu sắc hơn cả Internet, cả di động nữa. Nó sẽ thay đổi cách mình trò chuyện với máy móc, mở ra bao nhiêu sáng tạo vi diệu, len lỏi vào mọi ngóc ngách của Google, rồi cuối cùng, còn “bước ra” cả thế giới vật lý qua những chú robot nữa chứ.

Ông Sundar tin rằng, AI như một cái móng nhà mới toanh vậy, càng xây càng chắc, càng ngày càng tự hoàn thiện. Nó đang thay đổi từng lớp của công nghệ, đưa chúng ta vào một kỷ nguyên mới, sâu rộng hơn tất thảy những gì mình từng biết.

Google giờ tự tin lắm. Vấn đề là, họ đã biến bao nhiêu nghiên cứu khô khan thành những sản phẩm mình dùng hàng ngày rồi đấy thôi. Gemini này, AI Mode này, hay những công cụ tạo hình ảnh, viết lách khác nữa. Từ phòng thí nghiệm ra đến đời thực, là cả một hành trình dài.

Rồi ông ấy còn nói, AI sẽ giúp “dân chủ hóa” việc sáng tạo. Ai cũng có thể “vibe code” – nghe lạ tai ghê ha – kiểu như ngày xưa có Internet thì ai cũng blog được, có điện thoại thì ai cũng quay video được vậy. Giờ có AI, chắc ai cũng thành “nhà sáng tạo” hết.

Đầu tư vào AI thì tốn kém lắm. Thế mà, ông Pichai lại nhìn xa hơn. Ông bảo, AI không chỉ nằm ở một sản phẩm, mà nó sẽ “lan tỏa” khắp nơi, từ tìm kiếm, YouTube, đến Cloud, và cả những công ty con khác nữa. Cứ như trồng cây vậy, giờ mình gieo hạt, mai mốt sẽ gặt hái quả ngọt trên mọi cành lá. Thậm chí, sẽ có những mô hình kinh doanh mới toanh, trả phí định kỳ này nọ nữa. Ông ấy dẫn chứng, Waymo, cái dự án xe tự lái ấy, ban đầu bị nghi ngờ đủ điều, thế mà giờ lại là một minh chứng cho việc đặt cược vào công nghệ nền tảng là đúng đắn.

Kính thực tế tăng cường (AR) cũng là một phần không thể thiếu của cuộc cách mạng này. Ông ấy hình dung một tương lai mình tương tác với công nghệ thật tự nhiên, không cần mấy cái màn hình quen thuộc nữa. Sẽ có những sản phẩm thử nghiệm cho lập trình viên, rồi năm sau, hàng triệu người sẽ được dùng thử. Dù chưa phải “iPhone-level” đâu, nhưng cũng là một bước tiến dài rồi. Ông cũng tế nhị khi nói rằng, giữa “goggles” và “glasses” còn khác nhau nhiều lắm, và để nó thực sự seamless, đeo hàng ngày như kính cận thì còn phải chờ đợi.

Mà này, cái chuyện Internet và mấy ông chủ báo chí cũng căng thẳng lắm nha. Google thì bảo website vẫn phát triển, vẫn gửi traffic về. Ông ấy còn chia sẻ, số trang web được Google thu thập đã tăng đến 45% trong hai năm qua. Thế mà, mấy nhà xuất bản lại “giận tím người,” bảo AI Overviews là “ăn cắp,” là “cướp mất doanh thu” của họ. Ông Pichai vẫn khẳng định Google luôn muốn web mở, và việc AI tóm tắt thông tin sẽ giúp người dùng có cái nhìn tổng quát hơn, rồi sẽ tìm đến trang gốc nhiều hơn thôi, cứ như mấy cái đoạn trích nổi bật (featured snippets) vẫn làm vậy. Ông tin rằng, tổng thể lượng truy vấn tìm kiếm vẫn tăng, và sự cam kết của Google trong việc dẫn link ra bên ngoài sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cả hệ sinh thái.

Còn tương lai xa hơn nữa, ông ấy còn nói đến một “web ưu tiên tác nhân” (agent-first web). Kiểu như website giờ chỉ là mấy “cơ sở dữ liệu” để mấy “chú” AI tự động chạy qua lại, lấy thông tin mà không cần con người nhúng tay vào ấy. Nghe vừa tiện mà vừa lo cho mấy ông chủ website bây giờ ghê ha. Vấn đề là, mô hình kinh tế mới sẽ là gì đây? Phí, hay chia sẻ doanh thu? Rất nhiều câu hỏi còn bỏ ngỏ. Ông ấy cũng thừa nhận rằng, mong muốn giữ mối quan hệ trực tiếp với khách hàng của các doanh nghiệp có thể làm chậm quá trình này.

Rồi còn chuyện pháp lý, rồi áp lực chính trị nữa chứ. Google bị kiện vì độc quyền này nọ, rồi còn chuyện can thiệp vào kết quả tìm kiếm nữa. Ông Pichai thì kiên quyết, bảo không ai ở Google có thể tự ý chỉnh sửa thuật toán đâu. Mọi thứ đều dựa trên phản hồi chung, rất hệ thống. Ông khẳng định Google có một tiêu chuẩn rất cao về độ chính xác và trách nhiệm giải trình cho các kết quả tổng hợp của AI.

Và cái đích cuối cùng của AI, cái “pha” tiếp theo, chính là robot. Mấy chú robot đa năng, bước ra từ màn hình, tự do hành động trong thế giới vật lý của mình. Nghe cứ như phim viễn tưởng ấy, nhưng ông ấy bảo, đó sẽ là “khoảnh khắc diệu kỳ” tiếp theo.

Có lẽ, sâu thẳm trong suy nghĩ của ông Sundar, là một niềm tin lớn lao vào cái thiện của công nghệ. Rằng AI, dù có phức tạp đến đâu, rốt cuộc cũng sẽ mang lại điều tốt đẹp cho con người, mở ra những cách sáng tạo mới, giải quyết những vấn đề nhức nhối. Ông ấy thường xuyên viện dẫn dữ liệu nội bộ như lượng truy vấn tăng, số trang web tăng, để chứng minh cho các quyết định chiến lược của Google. Và ông ấy chấp nhận rằng, những khoản đầu tư khổng lồ vào AI sẽ cần thời gian để thu về lợi nhuận, đó là một tầm nhìn dài hạn.

Nghe ông Sundar nói, tôi chợt thấy cái tương lai AI không còn quá xa vời hay đáng sợ nữa. Nó vẫn là một thử thách lớn, nhưng lại đầy hứa hẹn. Có lẽ, như ông ấy ngầm nói vậy, trong cuộc cách mạng này, điều quan trọng nhất không phải là né tránh, mà là “ở lại, và đi qua.” Từng bước một, để mình không bị bỏ lại phía sau, mà vẫn có thể cùng chung tay kiến tạo nên một tương lai “vi diệu” hơn.