Cựu đồng sáng lập LinkedIn, Reed Hoffman, sẽ giải đáp những băn khoăn lớn nhất của sinh viên về AI và sự nghiệp: Liệu có nên nhận việc không yêu thích? Làm sao để thực sự dẫn đầu AI? Liệu bằng cấp của bạn có còn giá trị? Hãy cùng khám phá.

À, lại một ngày nữa, lại những câu hỏi muôn thuở về tương lai… đặc biệt là cái tương lai đầy AI này. Liệu tôi có nên nhận cái công việc chán òm sau khi tốt nghiệp chỉ để ‘có cái mà làm’? Làm sao để không bị AI đá văng ra khỏi cuộc chơi? Hay bằng cấp mà tôi tốn bao nhiêu công sức mới có được liệu có thành mớ giấy lộn khi AI ‘hạ cánh’?

Nghe có vẻ bi quan nhỉ? Nhưng khoan đã, cựu đồng sáng lập LinkedIn, Reed Hoffman, có vài lời muốn chia sẻ. Nghe ông ấy nói xem sao, biết đâu bạn lại thấy mình không đến nỗi vô vọng như bạn nghĩ.

1. Nên hay không nên nhận một công việc không yêu thích sau khi tốt nghiệp?

Denise từ Oxford hỏi, “Có nên nhận việc không yêu thích sau tốt nghiệp không?” Bình thường, ở các bài diễn văn tốt nghiệp, người ta sẽ hùng hồn tuyên bố “Không bao giờ! Hãy theo đuổi đam mê!” Nhưng đời đâu như mơ, phải không? Thực tế phũ phàng hơn nhiều: “Đôi khi là CÓ.”

Điều quan trọng là phải chiến lược. Bạn muốn mình ở đâu trong 2, 5, 10 năm tới? Cái công việc ‘tàm tạm’ này có giúp bạn đặt chân lên con đường đó không? Và tin tôi đi, có một công việc (dù không ưng ý lắm) vẫn tốt hơn nhiều so với việc ngồi không chờ ‘đam mê’ gõ cửa. Bởi vì, có làm thì mới có kinh nghiệm, mới có cái để mà ‘nhảy’ lên vị trí tốt hơn sau này chứ.

Đam mê tất nhiên là quan trọng, ghét việc quá thì làm sao làm tốt được? Nhưng đừng quên, thị trường cần gì, bạn giỏi cái gì. Đôi khi, chấp nhận một công việc ‘tạm được’ với một kế hoạch rõ ràng để phát triển mới là khôn ngoan.

2. Làm sao để thực sự dẫn đầu AI ngay bây giờ?

Michael từ Wesleyan băn khoăn, “Làm sao để thực sự dẫn đầu AI, không chỉ là học cách ra lệnh (prompt)?” Câu hỏi này tôi khá thích, vì nó cho thấy bạn đang suy nghĩ rồi đấy.

Đầu tiên, đừng coi thường kỹ năng ‘prompting’ (ra lệnh cho AI). Tin tôi đi, hầu hết chúng ta bây giờ đều chỉ là những ‘người dùng 5%’ của AI, giống như cái truyền thuyết về việc chúng ta chỉ dùng 5% bộ não vậy. Hãy không ngừng học cách đặt câu hỏi, cách ‘nói chuyện’ với AI sao cho nó hiểu ý bạn nhất.

Thứ hai, hãy tư duy chiến lược. Đừng chỉ hỏi ‘AI làm được gì?’, mà hãy nghĩ ‘Vấn đề này, AI có thể giải quyết độc đáo như thế nào?’. AI sẽ là ‘phi công phụ’ của chúng ta trong vài năm tới, vấn đề là bạn có biết cách điều khiển nó một cách thông minh hay không mà thôi.

3. Liệu AI có làm bằng cấp hoặc bộ kỹ năng của tôi trở nên kém giá trị không?

Jim từ đại học hỏi, “AI có thay thế các công việc như thiết kế web không?” À, lịch sử nghề nghiệp vốn dĩ đã là một cuốn phim ‘bom tấn’ đầy biến động rồi. Hồi tôi còn trẻ, làm gì có cái nghề ‘thiết kế web’ như bây giờ. AI chỉ làm mọi thứ thay đổi nhanh hơn, và đa chiều hơn mà thôi.

Điều cốt lõi là bạn phải không ngừng học hỏi và thích nghi. Những kỹ năng ‘cốt lõi’ mà AI có thể làm được (như code một trang web từ A-Z) sẽ ít quan trọng hơn. Cái mà bạn cần mang đến là sự sáng tạo, sự độc đáo, khả năng tư duy chiến lược để giải quyết vấn đề của khách hàng. AI có thể viết code, nhưng nó khó có thể nghĩ ra ‘ý tưởng điên rồ’ hay ‘chiến lược đột phá’ như bạn đâu.

4. Lời khuyên cho những sinh viên lo lắng ngành học của mình sẽ ít liên quan hơn khi AI phát triển?

Kesha từ WashU lo lắng rằng ‘ngành học của em có thể sẽ lỗi thời’. Lo lắng này rất tự nhiên. Nhưng tin tốt đây: cái quan trọng nhất bạn mang theo từ trường đại học không phải là mấy thứ bạn học trong môn X101, hay một bằng cấp cụ thể. Mà đó là khả năng học hỏi. Khả năng thích nghi với công cụ mới, đối mặt với thử thách mới.

Và đừng quên, cuộc sống là một môn thể thao đồng đội. Mạng lưới bạn bè, đồng nghiệp mà bạn xây dựng từ thời đi học là vô giá. Ai đó biết điều bạn không biết, ai đó có cơ hội bạn cần, ai đó có thể giúp bạn giải quyết bế tắc. Đó là lý do tôi tạo ra LinkedIn đấy.

5. AI sẽ khiến việc tìm việc cho sinh viên mới ra trường khó hơn không?

Anan từ Ấn Độ lo rằng AI sẽ khiến việc tìm việc khó hơn khi ít kinh nghiệm. Đây là một lo lắng có cơ sở. Nhưng hãy nghĩ theo hướng ‘khởi nghiệp’: làm sao biến thách thức thành cơ hội?

Nếu AI thay đổi cục diện, có thể khiến việc làm cấp độ đầu vào khó hơn, thì bạn lại có một lợi thế khổng lồ: bạn là ‘thế hệ AI’. Bạn sinh ra đã có AI trong bộ công cụ của mình rồi. Hãy dùng AI để tìm kiếm cơ hội mới, để tự làm mình nổi bật. Những người ‘già đời’ hơn có thể chưa quen, còn bạn thì đã thành thạo rồi. Đó chính là ‘phép màu’ của bạn đấy!

Tóm lại, tương lai công việc là một cuộc đối thoại không ngừng nghỉ, một hành trình khám phá. Nó đòi hỏi bạn phải liên tục học hỏi, thích nghi, và biến những ‘phiền toái’ của AI thành lợi thế của chính mình. Chúc các bạn, đặc biệt là khóa 2025, những điều tốt đẹp nhất trên hành trình định hình tương lai này.