Mỗi lần nghĩ về tương lai của lập trình, tôi lại thấy một cảm giác vừa háo hức, vừa bâng khuâng lạ. Có lẽ, đó là bởi tôi biết, có những người đang miệt mài vẽ nên bức tranh ấy, từng nét một. Michael Tru, người đồng sáng lập kiêm CEO Anysphere – “cha đẻ” của Cursor, đã kể cho chúng ta nghe một câu chuyện như thế. Một câu chuyện không chỉ về công nghệ, mà còn về niềm tin, sự kiên định vào một thế giới mã nguồn mới, nơi AI không chỉ là công cụ, mà là “người bạn” đồng hành.

Michael Tru tin rằng tương lai của phát triển phần mềm chuyên nghiệp sẽ thay đổi tận gốc bởi AI. Điều này đòi hỏi một “cửa sổ mới” – một trình soạn thảo mã nguồn được AI hỗ trợ – giúp các nhà phát triển hoạt động ở cấp độ trừu tượng cao hơn, dần tự động hóa những phần đáng kể của quy trình viết code, mà vẫn giữ được quyền kiểm soát và hiểu biết tường tận.

Khởi Đầu Khác Lạ Rồi Trở Lại Với “Tình Yêu”

Ban đầu, Anysphere đã đi một con đường hơi khác lạ. Họ dành cả năm trời “lang thang trong sa mạc” ý tưởng, thậm chí rẽ sang cả kỹ thuật cơ khí, với những mô hình học máy 3D phức tạp cho hệ thống CAD. Nghe thật kỳ lạ phải không? Vấn đề là, họ nhận ra mình không thuộc về nơi đó. Sự thiếu hụt “founder market fit” và đặc biệt, nguồn dữ liệu cứ vơi dần trong không gian CAD hạn chế hơn nhiều so với code, đã khiến họ mệt mỏi. Thế thôi, họ quyết định trở về với “tình yêu” ban đầu: lập trình.

Khoảng năm 2021, khi GitHub Copilot chập chững ra đời, rồi OpenAI lại hé lộ những nghiên cứu đột phá về khả năng mở rộng mô hình, Michael và những người bạn của anh đã nhìn thấy một cánh cửa lớn. Một ý tưởng nhen nhóm: tại sao không xây dựng một công ty định hình lại giao diện làm việc tri thức khi AI dần trưởng thành?

Cursor: “Cửa Sổ” Mới Cho Người Kỹ Sư Phần Mềm

Vậy Cursor là gì? Đơn giản thôi, đó là một trình soạn thảo mã nguồn được “tiếp sức” bởi AI, dành cho những lập trình viên chuyên nghiệp. Nó muốn trở thành Google Docs, Notion cho công việc viết lách, hay Figma cho thiết kế – chính là không gian làm việc chính cho những người làm công việc tri thức. Nơi đó, AI sẽ giúp họ tăng tốc quy trình.

Từng có lúc, đội ngũ đã muốn tự mình xây dựng mọi thứ từ con số không, để AI có thể “ngấm” sâu vào từng ngóc ngách của trình soạn thảo. Nhưng rồi, họ nhận ra, “phát minh lại cái bánh xe” thật sự không hiệu quả chút nào. Thế là, họ đã đưa ra một quyết định khôn ngoan: “fork” từ VS Code, để tận dụng tất cả những gì đã có sẵn, đã được kiểm chứng.

AI Và Triết Lý Đằng Sau “Vibe Coding”

Michael Tru khẳng định, Cursor không phải là một nền tảng để “code theo cảm hứng” (vibe coding), nơi AI tự động tạo ra mã nguồn mà không cần con người hiểu rõ. Triết lý của họ sâu sắc hơn nhiều: trao quyền cho AI làm những việc “phân công” được, và người lập trình có thể định nghĩa logic ở một cấp độ trừu tượng cao hơn. AI sẽ như một “công nghệ biên dịch/thông dịch” tiên tiến, lấp đầy những khoảng trống dựa trên ngữ cảnh, ý định của người dùng và cơ sở mã nguồn hiện có. Điều này giúp rút gọn đáng kể lượng đầu vào cần thiết.

Hiện tại, đối với phát triển chuyên nghiệp trong các codebase lớn, nhà phát triển vẫn phải “nhìn vào code”. Dù việc tạo mẫu có thể bỏ qua bước này, nhưng các dự án thực tế luôn đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ. Vậy ngôn ngữ lập trình tương lai liệu có phải là tiếng Anh? Michael không nghĩ vậy. Thay vào đó, anh hình dung một sự tiến hóa: các ngôn ngữ hình thức sẽ trở nên cao cấp hơn, AI sẽ điền vào những khoảng trống nhưng vẫn giữ được cấu trúc mạch lạc, dễ đọc của logic. Bản chất của code vẫn là ghi lại logic một cách rõ ràng.

Hành Trình Tăng Trưởng Và Những Bài Học

Nhìn từ bên ngoài, sự phát triển của Cursor có vẻ nhanh chóng, nhưng bên trong, đó lại là một hành trình dài. Một năm “lạc lối” ban đầu, rồi thêm một năm “điều chỉnh sản phẩm” sau khi Cursor ra mắt – đặc biệt là việc xây dựng các mô hình AI tùy chỉnh, yếu tố đòn bẩy quan trọng – trước khi mọi thứ thực sự cất cánh.

Vấn đề là, Michael thừa nhận họ đã “mắc sai lầm” khi tuyển dụng quá chậm chạp, chỉ vì quá tập trung vào phát triển sản phẩm. Họ đã “ám ảnh” với 10 nhân sự đầu tiên, chọn lựa kỹ càng những người đa năng, có kinh nghiệm đa dạng, và mang trong mình tư duy “vi quan bi quan, vĩ quan lạc quan” – những người có mục tiêu lớn nhưng không bao giờ hài lòng với hiện trạng. Họ cũng thẳng thừng loại bỏ những cá nhân dễ bị cuốn theo “hiệu ứng hào nhoáng”.

Về công cụ nội bộ, Anysphere chọn những gì tốt nhất như Notion và Slack. Notion đặc biệt quan trọng, như một cuốn “bách khoa toàn thư” của công ty, giúp việc onboarding, sắp xếp công việc trở nên dễ dàng hơn khi quy mô công ty mở rộng. Michael và đội ngũ đầu tiên đã học được cách không quá phản ứng với những tin tức, áp lực cạnh tranh hay phản hồi khách hàng liên tục. Họ hiểu rằng, chỉ có một số ít điều thực sự quan trọng, và sự tập trung là chìa khóa.

Lời Khuyên Cho Các Nhà Sáng Lập

Michael khuyên các nhà sáng lập nên hoài nghi những lời khuyên “truyền thống” trong khởi nghiệp. Đôi khi, một “giải pháp đi tìm vấn đề” – nhất là trong kỷ nguyên AI với vô vàn khả năng mới – lại là con đường đúng đắn, miễn là có đủ “niềm tin để tiếp tục đi một thời gian”. Anh ví von giống như cách Notion ra đời vậy.

Và điều “First Block” (khối nền tảng đầu tiên) cần xây dựng trong kỷ nguyên AI chính là đội ngũ đồng sáng lập. Michael xem ba người bạn đồng sáng lập của mình là một “tài sản khổng lồ”, dù lời khuyên thông thường hay cảnh báo về đội ngũ đông người. Họ “xuất sắc”, đảm nhận những vai trò khác nhau và giúp công ty đạt được tiến bộ đáng kể chỉ với bốn người ban đầu.

Hành trình của Anysphere và Cursor, qua lời kể của Michael Tru, không chỉ là câu chuyện về một sản phẩm công nghệ. Đó còn là minh chứng cho một niềm tin kiên định vào tương lai, một sự dũng cảm để rẽ lối, và trên hết, là tâm huyết của những con người muốn định nghĩa lại cách chúng ta “nói chuyện” với máy tính. Không hiểu sao, câu chuyện ấy cứ đọng lại mãi trong tôi, như một lời nhắc nhở về sự vô hạn của những khả năng…