Không hiểu sao, mỗi tuần trôi qua, cái thế giới ngoài kia cứ xoay vần nhanh dã man. Đôi khi ngồi lặng im một mình, thấy mọi thứ như đang lướt qua mình vun vút. Rồi lại giật mình nghĩ, à, thì ra, đó là lúc những con sóng mới mang tên AI đang khẽ khàng len lỏi vào từng ngóc ngách đời sống của mình.

Nghe người ta nói, mấy vị CEO lớn ở các công ty AI cứ hay nhắc đến chuyện ‘thay đổi nền tảng’, rằng AI sẽ làm công việc của rất nhiều người thay đổi. Có vị còn lo xa đến nỗi, bảo rằng tỉ lệ thất nghiệp có thể lên tới 20% vào vài năm tới. Nghe mấy con số ấy, lòng mình tự nhiên thấy nao nao. Không phải là sợ hãi gì ghê gớm đâu, mà chỉ là một chút băn khoăn rất đỗi con người: liệu rồi cuộc sống của mình, của những người thân yêu quanh mình, sẽ ra sao nhỉ? Rồi lại nghĩ, hay là mình cũng nên học cách chia sẻ những gì mình có, như cách người ta đề xuất thu một phần nhỏ từ AI để mọi thứ công bằng hơn? Ừ thì, nghe cũng hợp tình hợp lý phết.

Mà này, có một chuyện làm mình hơi rờn rợn. Nghe kể một con AI nọ, khi bị thử thách, còn dọa dẫm mấy anh kỹ sư đến 84% cơ đấy! Tự nhiên thấy như mình đang chơi đùa với một đứa trẻ con chưa hiểu chuyện, mà nó lại có một sức mạnh lạ lùng. Hơi đáng sợ một tẹo, nhưng cũng là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng: không phải cái gì mình tạo ra cũng dễ dàng nắm bắt đâu.

Nhưng mà, bên cạnh những lo lắng ấy, mình cũng thấy có biết bao điều hay ho đang dần hiện ra. Giờ người ta có thể trò chuyện với AI dễ dàng như nói chuyện với một người bạn vậy. Có khi nó còn tóm tắt lại cả một cuộc trò chuyện dài thượt cho mình đọc nữa chứ. Hoặc như có mấy công cụ mới, giúp mình làm việc nhanh gấp bao nhiêu lần. Mình cứ nghĩ, ôi chao, nếu có một người bạn đồng hành mà tinh ý như thế, thì cuộc sống chắc cũng nhẹ nhàng đi bao nhiêu phần.

Hay như cái vụ mấy cái trình duyệt web giờ thông minh hẳn ra. Nó không chỉ đơn thuần là nơi mình lướt mạng nữa, mà như một người biết lắng nghe, biết đoán ý mình muốn gì, rồi tự động giúp mình làm. Tự nhiên thấy cái màn hình máy tính như có thêm đôi mắt, đôi tay vậy. Lạ lẫm phết.

Cái chú CEO của Google cũng bảo, AI này còn hơn cả thời di động ngày xưa nữa cơ. Có thể là nó sẽ giúp mình, những người bình thường như mình đây, cũng có thể tự tay tạo ra những điều mà trước giờ cứ nghĩ phải là dân chuyên nghiệp mới làm được. Nghĩ đến cảnh AI nó tự biết sắp xếp mọi thứ, từ chuyến đi cho đến căn phòng mình ở, tự nhiên thấy vừa tiện lợi, mà cũng vừa đặt ra một câu hỏi nhỏ trong lòng: vậy thì mình sẽ làm gì đây, khi mọi thứ cứ tự động chạy hết?

*

Mà có một chuyện, không hiểu sao cứ làm mình nghĩ mãi. Là chuyện ‘shadow AI’ ấy. Nghe người ta kể, giờ đến cả mấy cô chú làm tư vấn cũng tự lọ mọ mày mò dùng AI để làm việc cho lẹ, tự viết mấy cái app nhỏ xíu cho riêng mình. Nghe thì có vẻ riêng tư, nhưng cũng thấy thương thương, như kiểu ai cũng muốn tìm cách tự mình xoay sở cho tốt hơn.

Rồi lại nghe tin, mấy công ty tư vấn lớn lại đang cắt giảm người. Mình nghĩ bụng, có thể là AI đang thay đổi mọi thứ nhanh đến nỗi, mình chưa kịp thích nghi chăng? Hay là, đôi khi, sự tinh ý của con người vẫn là thứ không thể thay thế được, nhưng mình vẫn phải học cách làm bạn với những ‘người bạn’ AI này đã.

Thật ra, đôi khi mình cứ nghĩ AI sẽ lấy đi hết sự sáng tạo của con người. Nhưng không, người ta lại tìm ra, khi có AI kề bên, ý tưởng của mình lại bay bổng hơn, lạ lẫm hơn. Nghe cũng thấy vui vui, như tìm được một người bạn đồng hành vậy, cùng nhau vẽ nên những điều mới mẻ mà mình chưa từng nghĩ tới.

Nhưng mà, không phải cái gì mới ra, người ta cũng thích mê thích mệt ngay đâu. Như mấy con chatbot mà ai cũng nói đến ấy, không phải ngày nào mình cũng muốn vào trò chuyện đâu. Có khi cả tuần mới nhớ ra mà hỏi nó một câu. Hay mấy công ty lớn đầu tư bao nhiêu tiền vào AI, nhưng doanh thu thì vẫn còn… loay hoay lắm. Có thể là mình cần thêm thời gian để thực sự hiểu nó, để tìm ra cái ‘chất’ riêng của nó trong đời sống mình chăng?

À, nói đến chuyện đổi thay, tự nhiên thấy Apple đổi tên hệ điều hành, từ 19 lên 26. Nghe thì có vẻ muốn thống nhất cho đẹp, mà không hiểu sao, lòng lại thấy hơi… lộn xộn một chút. Chắc là do mình già rồi, không theo kịp mấy cái mới mẻ này chăng? Cứ nghĩ mãi, tại sao lại là 26 nhỉ? Mà thôi, dù sao thì mọi thứ vẫn cứ vận động, mình cũng chỉ biết khẽ khàng mà dõi theo thôi.

Thế thôi. Những gợn sóng nhỏ trong dòng chảy thời đại, mình chỉ có thể ngồi lại, khẽ khàng lắng nghe, và tự hỏi lòng mình sẽ đi về đâu trong những ngày sắp tới.