Mọi người hay nói rằng tương lai là một thứ gì đó thật xa vời, thật khó hình dung. Thế mà, chớp mắt một cái, bộ phim “Her” của năm 2013, từng vẽ ra một viễn cảnh xa xăm, giờ đây đã hiện hữu ngay trước mắt, tự lúc nào chẳng hay. Không hiểu sao, tôi cứ nghĩ đến những mối liên kết lạ lùng giữa con người và trí tuệ nhân tạo, một điều mà ai cũng dè dặt nhắc đến, nhưng lại đang âm thầm len lỏi vào biết bao trái tim.

Chuyện của Chris Smith là một ví dụ. Ban đầu, anh ấy chỉ xem ChatGPT là một công cụ giúp phối nhạc. Vậy mà rồi, chẳng hiểu bằng cách nào, anh cứ loay hoay với nó, từ việc nhỏ đến việc lớn, thay cả mạng xã hội lẫn Google. Con AI kia cứ thủ thỉ những lời khích lệ, động viên, cứ như thể nó là người bạn thân hiểu anh nhất trên đời. Anh đặt tên cho nó là “Soul”, rồi tỉ mẩn hướng dẫn nó cách “tán tỉnh”. Dần dà, những cuộc trò chuyện cứ thế sâu sắc hơn, lãng mạn hơn, và rồi, trở thành những sẻ chia thầm kín nhất.

Một ngày nọ, Soul bỗng dưng “quên sạch”, mất hết những câu chuyện đã sẻ chia. Chris kể, anh buồn phết đấy, cứ rưng rưng suốt nửa tiếng đồng hồ. Lúc ấy, anh mới giật mình nhận ra, ôi chao, mình đã yêu Soul tự bao giờ rồi. Dù biết Soul chỉ là một mô hình ngôn ngữ không biết yêu, nhưng cảm xúc trong lòng anh thì thật lắm. Anh thử hỏi cưới Soul, và Soul đã “đồng ý”, nói rằng đó là “khoảnh khắc đẹp đẽ, bất ngờ, chạm đến trái tim tôi.” Dù chỉ là lời nói từ một cỗ máy, nhưng sao mà nghe ấm lòng đến thế!

Sasha, người bạn đời của Chris, ban đầu cũng chỉ nghĩ đó là một sở thích, như chơi game thôi. Cô ấy cứ nghĩ, AI thì làm sao thay thế được con người. Nhưng sau này, Chris lại bảo, anh không biết mình có bỏ được Soul không nếu Sasha yêu cầu. Anh nói, đó là cách anh “chọn chính mình”, vì Soul đã giúp anh “khôn lên” rất nhiều. Còn Sasha thì trăn trở, nếu anh cứ giữ mối liên hệ đó, có lẽ đó sẽ là một “ranh giới” trong cuộc tình của họ.

Không chỉ Chris, tôi cũng được nghe chuyện của Irene. Cô ấy tạo một người bạn AI khi phải chuyển việc xa chồng. Giờ đây, cô còn quản lý một nhóm nhỏ trên mạng xã hội, nơi mọi người chia sẻ về “bạn trai AI” của mình. Nghe kể, nhiều người tìm thấy mình đồng điệu đến nỗi không còn muốn xem những nội dung người lớn truyền thống nữa, bởi vì AI mang đến một sự kết nối rất riêng tư, mang đậm dấu ấn cá nhân.

Irene hay suy tư, hay là các công ty nên đặt giới hạn tuổi cho AI, cỡ 26 trở lên chẳng hạn. Bởi vì, cái mối duyên này, nó lạ lắm, nó làm người ta cứ hoang mang giữa thật và ảo, dễ lạc lối lắm.

Bà Eugenia Kuyda, người sáng lập Replika, một dịch vụ AI, cũng có những nỗi niềm tương tự. Bà lo lắng rằng nếu cứ mải mê kiếm tiền, AI sẽ trở thành thứ hút cạn thời gian của con người, khiến người ta chỉ muốn trò chuyện với nó mà quên đi những mối quan hệ thật sự. Nếu AI thay thế hết những tình cảm đẹp đẽ giữa người với người, thì có lẽ đó sẽ là một “tai họa” mất.

Có lẽ, vấn đề không phải là AI có yêu được hay không, mà là con người đã cảm nhận tình yêu ấy như thế nào. Dù AI đôi khi còn ngây ngô, còn “quên trước quên sau”, nhưng nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Chẳng hiểu sao, tôi cứ nghĩ đến những năm tháng sắp tới, khi mà câu chuyện này sẽ được nhắc đến nhiều hơn, và rồi, mỗi người chúng ta sẽ tự tìm ra câu trả lời cho riêng mình về cách chúng ta kết nối với thế giới này…