Dạo này, khắp nơi cứ râm ran chuyện AI. Tôi, một người làm hiệu ứng hình ảnh (VFX) nhỏ bé, cũng chẳng tránh khỏi những bão tố trong lòng. Nhớ vài tuần trước, xem xong một đoạn video AI làm, tôi cứ đứng ngẩn ngơ, nửa thấy ngỡ ngàng vì nó quá tài tình, nửa lại tò mò không biết rồi nghề của mình sẽ đi đâu về đâu. Cảm giác lúc đó cứ chộn rộn lạ lùng, như thể một cánh cửa mới vừa hé mở, mà mình chẳng biết nên bước vào hay đứng yên nhìn ngắm.

Nhớ lại hồi năm 2017, cái duyên đưa đẩy tôi đến với VFX. Cứ nghĩ đây là cả bầu trời để mình tự do bay lượn. Rồi tôi làm ở studio, say mê với từng khung hình. Bốn năm sau, tôi lại bỏ việc, chọn con đường tự do làm YouTube, làm TikTok, cốt là để được tự mình vẽ nên những câu chuyện. Cái cảm giác được là chính mình, được tự tay kiến tạo, nó quý giá lắm.

Ấy vậy mà, đầu năm 2024, cái tên Sora xuất hiện. Nghe nói là mô hình AI đầu tiên làm video từ chữ. Nó giỏi đến ngỡ ngàng, làm không ít người trong giới như tôi phải lo sốt vó. Đến tận bây giờ, năm 2025, dù đã tốt hơn nhiều, nhưng AI vẫn còn những cái “jank” (lỗi vặt) nho nhỏ. Nó cứ hay tạo ra những thứ kì cục, chưa theo ý mình hoàn toàn được. Như kiểu một đứa trẻ có tài, nhưng vẫn còn đang loay hoay tìm đường vậy. Dẫu thế, mấy cái quảng cáo hay nội dung mạng xã hội làm bằng AI giờ thì nhan nhản rồi, đôi khi trông không thật chút nào, hay cố tình tạo ra sự kì dị để gây chú ý.

Thế là tôi tự hỏi, liệu mình có làm tốt hơn AI không, hay mình đã bị nó vượt mặt rồi? Một câu hỏi cứ lẩn quẩn trong đầu. Rồi tôi quyết định, phải thử. Tự tay mình làm một cảnh hiệu ứng đặc biệt thật chất – một con rồng khổng lồ bay lượn giữa núi rừng hùng vĩ – xem sao.

Tôi xách máy lên núi, tìm một nơi thật hùng vĩ. Đứng giữa thiên nhiên bao la, cảm thấy mình nhỏ bé làm sao. Tôi quay mình, cầm một ngọn đuốc, cố tình đứng thật nhỏ để sau này con rồng hiện lên sẽ càng thêm vĩ đại. Bạn gái tôi, giờ đã là hôn thê rồi (chắc tại video này tôi làm lâu quá), cũng quay một cảnh tương tự.

Chọn một con rồng 3D có cái nhìn dữ dằn nhất. Ban đầu nó chỉ có 10 mét thôi, nhưng muốn cho nó thật hoành tráng, tôi kéo nó lên đến 200 mét. Thế là mấy cái vân vảy ban đầu bị vỡ hết, đành phải tìm chất liệu da cá sấu cho nó chi tiết hơn. Cảnh đầu tiên dựng xong, trông không ổn chút nào, thiếu hẳn cái hồn, cái không khí.

Đứng trước cảnh tượng ấy, tôi bỗng nhận ra, vì sao AI dù có giỏi đến mấy, cũng khó lòng thay thế được con người. Ai cũng thích xem phim hoạt hình, phim có kỹ xảo, dù biết nó là giả. Nhưng cái cảm giác trân trọng nó đến từ việc mình biết, đằng sau mỗi thước phim, mỗi câu chuyện, là cả một tập thể người thật đang tỉ mẩn từng li từng tí. Chúng ta, những con người, cứ mãi khao khát những thứ chân thật. Kênh YouTube của tôi cũng vậy, giá trị không chỉ nằm ở mấy cái hiệu ứng ảo diệu, mà còn ở câu chuyện tôi kể trên hành trình làm ra nó. Cái chất người ấy, tôi tin AI không bao giờ thay thế được.

Rồi tôi bắt đầu tỉ mẩn thêm thắt từng chi tiết nhỏ. Cho con rồng chảy nước dãi, để nó trông thật hơn. Âm thanh nữa chứ, nó quan trọng lắm, chiếm tới “50% trải nghiệm xem phim” đấy. Điều này, tôi cảm nhận, là đúng vô cùng. Nhờ Artlist mà tôi tìm được vô vàn hiệu ứng âm thanh, từ tiếng gầm gừ cho đến tiếng gió xào xạc, làm cảnh quay sống hẳn lên.

Thêm núi lửa phun trào đằng xa, mấy con rồng nhỏ bay líu ríu cho thêm sinh động. Rồi sương khói mờ ảo bao phủ, khói lửa bốc lên từ miệng rồng mỗi khi nó thở. Ánh sáng, tia lửa, bụi bặm, tất cả đều được chăm chút kĩ càng. Có lúc tôi quên mất ngọn đuốc mình đang cầm. Do máy quay di chuyển nhiều nên không thể theo dõi 2D được, đành phải làm hẳn mô hình đuốc 3D, theo dõi thủ công 430 khung hình, rồi mô phỏng lửa. Khó khăn nhưng vui lắm.

Nhưng rồi, tôi chợt nhận ra, AI không phải là kẻ thù như mình từng nghĩ đâu. Nó là một người bạn đồng hành, một công cụ hữu ích vô cùng. Chính trong video này, tôi cũng dùng AI khá nhiều đấy chứ.

Khi bí ý tưởng, tôi dùng AI tạo ra mấy hình ảnh tham khảo, giúp định hình rõ hơn cái mình muốn. Lúc cần cắt gọt đối tượng ra khỏi phông nền, mấy công cụ của Runway làm hộ tôi nhanh ơi là nhanh. Hay khi cần kéo dài khung hình để bố cục đẹp hơn, Photoshop AI làm cái vèo. Thậm chí, cái video AI mà tôi xem lúc đầu, giờ lại trở thành nguồn cảm hứng, làm tài liệu tham khảo cho cảnh quay của mình.

Có một điều cuối cùng mà tôi nghĩ AI vẫn chưa làm tốt được, đó là vấn đề của những khả năng vô tận. Ví dụ, tôi bảo AI “tạo hình ảnh con rồng đang ăn hamburger”, nó cho ra đủ kiểu rồng, kiểu bánh, kiểu ăn, con nào cũng khác. Kể cả khi mình tả thật cụ thể, nó cũng khó lòng tạo ra đúng y chang cái mình muốn. Mà cái vấn đề này, khi chuyển sang video, có thêm yếu tố chuyển động, nó còn khó hơn gấp trăm lần. Cái cuối cùng mà một đạo diễn hay một nghệ sĩ muốn, là được làm chủ hoàn toàn ý tưởng của mình, chứ không phải giao phó cho một cỗ máy.

Cuối cùng, cảnh quay cũng hoàn thành với màu sắc và âm thanh hoàn hảo. Con rồng của tôi, nó sống động hẳn lên. Bạn gái tôi cũng làm một cảnh tương tự, lấy cảm hứng từ “How to Train Your Dragon”, cũng tuyệt vời không kém.

Cái hành trình loay hoay với công nghệ, với chính bản thân, cuối cùng cũng giúp tôi nhận ra nhiều điều. AI có thể làm được nhiều thứ, rất nhiều thứ. Nhưng cái tâm, cái hồn, cái câu chuyện mà con người muốn kể, nó vẫn cứ là duy nhất. Ai biết được, vài năm nữa AI sẽ giỏi đến mức nào, nhưng tôi tin, chừng nào con người còn khao khát cái thật, cái hồn cốt, thì nghệ thuật vẫn cứ là sân chơi của những trái tim. Thế thôi. Cuộc đời là một hành trình dài, mình cứ thế mà bước, khám phá những điều mới mẻ, và trân trọng những gì mình đang có.