Chúng tôi đang dạy AI cách… tạo ra AI giỏi hơn chính mình

Bài nói chuyện giữa host và Demis Hassabis – CEO của Google DeepMind “How AI is Going to Invent the Next Best AI”. Kể lại theo phong cách hành trình đối thoại cùng Demis Hassabis.

“AI có đáng sợ không?” – đó là câu hỏi mở đầu buổi trò chuyện.

Tôi biết bạn đã từng nghe nó rồi. Câu hỏi kiểu như: “AI có cướp việc không?”, “Có giết chết sự sáng tạo con người không?”, “Có phải Skynet sắp tới không?”. Và bạn cũng biết – người trả lời hôm nay là Demis Hassabis, CEO của Google DeepMind – một trong những người góp phần tạo ra chính những hệ thống AI mạnh mẽ nhất thế giới.

1. Trí tuệ nhân tạo bắt đầu bằng… đoán chữ

“Cơ bản thì AI ngày nay giống như trò đoán chữ,” Demis nói.

Nó được huấn luyện trên hàng tỷ câu chữ, rồi học cách đoán từ tiếp theo. Ví dụ bạn gõ: “The quick brown fox…”, thì nó sẽ tiếp: “…jumps over the lazy dog”. Nghe đơn giản, nhưng từ trò đoán đó, nó phát triển thành chatbot, rồi trợ lý ảo, rồi mô hình tạo ảnh, mô hình lập trình…

Vấn đề? Nó không thực sự hiểu những gì nó nói. Nó chỉ giỏi… phỏng đoán.

2. Nhưng rồi AI học được cách… nghĩ trước khi trả lời

Demis kể: “Chúng tôi bắt đầu cho AI thêm thời gian để suy nghĩ trước khi trả lời.” Thay vì phản hồi ngay, AI được phép “tự rà soát”, “tự cân nhắc” nhiều phương án trong đầu, rồi chọn câu trả lời tốt nhất.

Giống như bạn làm bài thi – thay vì viết liền, bạn nháp nhiều bản, chọn bản hay nhất.

Điều này gọi là “inference-time thinking” – và đó là một trong những bước nhảy vọt khiến AI trở nên thông minh hơn hẳn.

3. Và giờ… nó bắt đầu học cách tạo ra những AI mới

Đây là đoạn khiến tôi rùng mình một chút.

Demis chia sẻ về dự án Alpha Evolve – một mô hình AI đang học cách phối hợp nhiều thuật toán khác nhau để phát minh ra thuật toán mới. Nói cách khác, AI đang học cách sáng tạo ra AI tốt hơn chính mình.

“Dĩ nhiên vẫn có người giám sát,” Demis trấn an. Nhưng đường hướng đã rõ: AI tạo AI.

Khi bạn kết hợp tiến hóa (evolutionary methods) với ngôn ngữ (LLM), thứ sinh ra không chỉ là một câu trả lời – mà có thể là một thế hệ AI hoàn toàn mới.

4. Vậy AI sẽ làm được gì trong đời thực?

Demis không nói những điều mơ hồ. Ông đưa ví dụ rất cụ thể:

Cải tiến y học: Từ AlphaFold (dự đoán cấu trúc protein trong vài giây) đến công ty Isomorphic Labs đang tìm thuốc mới trong vài tháng thay vì 10 năm.
Giải quyết bài toán năng lượng: Fusion, vật liệu mới, siêu dẫn ở nhiệt độ phòng – AI có thể giúp đẩy nhanh các bước nghiên cứu.
Hỗ trợ con người như một trợ lý thực thụ: Hãy hình dung bạn có một AI có thể lo toàn bộ kế hoạch du lịch đến Ý, đặt vé, tìm khách sạn, gợi ý địa điểm ăn uống – tất cả theo sở thích của bạn – mà bạn không phải bấm nút nào cả.

5. Nhưng liệu nó có “hiểu thế giới” thật không?

Đó là thứ Demis gọi là World Model – mô hình hiểu không chỉ chữ, mà còn âm thanh, hình ảnh, video, môi trường thực.

Muốn robot hoạt động ngoài đời? Phải có World Model.

Muốn trợ lý AI giúp bạn ngoài màn hình? Phải có World Model.

Muốn AI hiểu bạn mệt mỏi hay đang hào hứng chỉ qua âm giọng? Cũng cần World Model.

Và DeepMind đang đẩy mạnh hướng này. Tương lai mà AI thực sự hiểu ngữ cảnh vật lý, cảm xúc, và môi trường – không còn quá xa.

6. Lo lắng lớn nhất hiện tại?

Demis thừa nhận: “AI vẫn còn không ổn định ở một số điểm.”

Một lỗi nhỏ 1% lặp lại qua 100 bước… là một rắc rối lớn.

Giấc mơ có một AI agent hoàn thành 1 tuần công việc cho bạn? Vẫn còn vướng rào cản kỹ thuật – nhất là tính ổn định khi AI phải tự lên kế hoạch, tự dùng công cụ, tự sửa sai.

7. Câu chuyện niềm tin – và câu trả lời không hề sáo rỗng

“Chúng tôi không thể mong người ta tin nếu không làm mẫu trước,” Demis nói.

Từ việc ứng dụng AI vào y học, khí hậu, năng lượng – đến cam kết bảo vệ quyền riêng tư, DeepMind hiểu rằng việc xây dựng một AI cho cá nhân hóa, nhưng không vi phạm ranh giới cá nhân, là điều sống còn.

“Chúng tôi muốn tạo ra một AI thực sự làm việc cho bạn – một người bạn số, hiểu bạn, không làm phiền, không ép bạn phải theo nó.”

8. Tương lai không phải là một chatbot – mà là không gian sống số

Demis chia sẻ điều khiến ông hào hứng nhất:

“Tôi muốn một AI có thể giúp ta tĩnh lại giữa sự hỗn loạn số – nhắc ta thở, giảm thông tin, bảo vệ vùng chú ý cá nhân của ta.”

Trong một thế giới đang bắn tin vào ta 24/7, AI không nên chỉ là công cụ làm việc.

Nó nên là một “vệ sĩ cho sự tỉnh táo” – như một người bạn biết khi nào nên nói, và khi nào nên để ta yên.

Kết

Sau buổi trò chuyện đó, tôi không thấy “AI là ngày tận thế” như người ta hay hù dọa.

Tôi thấy một cuộc đua. Một con dao hai lưỡi. Nhưng phía sau tay lái, vẫn còn những người biết mình đang làm gì.

Và nếu họ còn giữ được sự tỉnh táo, lương tâm, và niềm tin vào tính người – thì chúng ta còn hy vọng.